𨀈𬧐內容

恪別𡧲版𢯢𢷮𧵑「𡨸喃」

680 bytes removed 、 𣈜12𣎃4𢆥2015
空固𥿂略𢯢𢷮
𣳔19: 𣳔19:
𠓀作時沛𨖅時[[家陳]]𡤔𣎏𧿫蹟𤑟𠒥。<ref>[http://www.ivce.org/magazinedetail.php?magazinedetailid=MD00000068 Giới-Thiệu "Lược Khảo Vấn Ðề Chữ Nôm Của Cụ TRẦN VĂN GIÁP]</ref>
𠓀作時沛𨖅時[[家陳]]𡤔𣎏𧿫蹟𤑟𠒥。<ref>[http://www.ivce.org/magazinedetail.php?magazinedetailid=MD00000068 Giới-Thiệu "Lược Khảo Vấn Ðề Chữ Nôm Của Cụ TRẦN VĂN GIÁP]</ref>


=== Phát triển ===
===發展===
[[Tập tin:Phan Trần Truyện, Thành-thái Nhâm-dần 1902.JPG|nhỏ|phải|Truyện Nôm ''Phan Trần'', ấn bản Nhâm dần (1902) triều [[Thành Thái]]]]
[[集信:Phan Trần Truyện, Thành-thái Nhâm-dần 1902.JPG|nhỏ|phải|傳喃''潘陳''、印本壬寅(1902)朝[[成泰]]]]
[[Tập tin:Chữ Nôm khảm xà cừ trên điếu ống.jpg|nhỏ|phải|Chữ Nôm khảm xà cừ dùng trang trí trên [[điếu ống]] thế kỷ 19-20 thời Nguyễn]]
[[集信:Chữ Nôm khảm xà cừ trên điếu ống.jpg|nhỏ|phải|𡨸喃嵌【蛇/硨】渠用張置𨕭[[吊蓊]]世紀19-20時阮]]


Ban đầu khi mới xuất hiện,  chữ Nôm thuần túy  mượn dạng chữ Hán y nguyên để ghi âm tiếng Việt cổ (mượn âm để chép tiếng Quốc âm). Phép đó gọi là chữ "giả tá". Dần dần phép ghép hai chữ Hán lại với nhau, một phần gợi âm, một phần gợi ý được dùng ngày càng nhiều và có hệ thống hơn. Phép này gọi là "hài thanh" để cấu tạo chữ mới. Kể từ [[nhà Lê sơ|thời Lê]] về sau số lượng sáng tác bằng chữ Nôm tăng dần trong suốt 500 năm từ [[thế kỷ 14]] đến [[thế kỷ 20]]. Dồi dào nhất là các áng thi văn có tính cách cảm hứng, tiêu khiển, và nặng phần tình cảm. Những tác phẩm Nôm này rất đa dạng: từ [[Hàn luật]] (thơ Nôm (tiếng Việt) theo luật Đường), đến [[văn tế]], truyện thơ [[thơ#Lục bát|lục bát]], [[thơ song thất lục bát|song thất lục bát]], [[phú]], [[hát nói]], [[tuồng]], [[chèo]]. Văn Nôm đã diễn tả đầy đủ mọi tình cảm của dân tộc Việt, khi thì hào hùng, khi bi ai; khi thì trang nghiêm, khi bỡn cợt.
班頭欺𡤔出現、𡨸喃純醉摱樣𡨸漢依原抵記音㗂越古(摱音抵劄㗂國音)。法𪦆噲羅𡨸"假借"。寅寅法扱𠄩𡨸漢吏𢭲膮、𠬠分𢭮音、𠬠分𢭮意得用𣈜𪨈𡗊吧𣎏系統欣。法呢噲羅"諧聲"抵構造𡨸𡤔。計自[[家黎初|時黎]]𧗱𢖖數量𤏬作憑𡨸喃曾寅𥪝{{r|率|suốt}}500𢆥自 [[世紀14]]𦤾[[世紀20]]。𣼭𤁓一羅各盎詩云𣎏性格感興、消遣、吧𥗾分情感。仍作品喃呢𫇐多樣:詞 [[漢律]](詩喃(㗂越)遶律塘)、𦤾[[文𨄊]]、傳詩[[#六八|六八]][[詩雙七六八|雙七六八]][[]][[喝吶]][[]][[𠰉]]。文喃㐌演寫𠫆踷每情感𧵑民族越、欺時豪雄、欺悲哀;欺時莊嚴、欺怑恄。


==== Trước thế kỷ 15 ====
====𠓀世紀15====
Một số di tích còn lưu lại dấu vết chữ Nôm trước thế kỷ 15 nhưng số lượng không nhiều ngoài vài văn bia. Tuy nhiên có thuyết cho rằng một tác phẩm quan trọng là tập ''Phật thuyết đại báo phụ mẫu ân trọng kinh'' đã ra đời vào thời [[nhà Lý]] khoảng [[thế kỷ 12]]. Đây cũng là đặc điểm vì tập này là [[văn xuôi]], một thể văn ít khi dùng chữ Nôm.<ref>[http://khoavanhoc-ussh.edu.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=925:qpht-thuytq-co-phi-dch-phm-nom-ca-th-k-xii&catid=84:han-nom&Itemid=248 ""Phật thuyết" có phải dịch phẩm Nôm của thế kỉ XII?"]</ref>
𠬠數遺跡群留吏𧿫𧿭𡨸喃𠓀世紀15仍數量空𡗊外𠄧文碑。雖然𣎏說朱哴𠬠作品關重羅集''佛說代報父母恩重經''㐌𠚢𠁀𠓨時[[家李]][[世紀12]]。低拱羅特點爲集呢羅[[文𣵶]]、𠬠勢文𠃣欺用𡨸喃。
<ref>[http://khoavanhoc-ussh.edu.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=925:qpht-thuytq-co-phi-dch-phm-nom-ca-th-k-xii&catid=84:han-nom&Itemid=248 ""Phật thuyết" có phải dịch phẩm Nôm của thế kỉ XII?"]</ref>


[[Nhà Trần]] cũng để lại một số tác phẩm chữ Nôm như mấy bài [[phú]] của vua [[Trần Nhân Tông]]: "[[Cư trần lạc đạo phú]]" (居塵樂道賦) và "Đắc thú lâm tuyền thành đạo ca" (得趣林泉成道歌).<ref name="Từ hai bài phú Nôm...">[http://vanhoanghean.com.vn/goc-nhin-van-hoa3/nh%E1%BB%AFng-g%C3%B3c-nh%C3%ACn-v%C4%83n-h%C3%B3a/tu-hai-bai-phu-nom-va-mot-so-bai-tho-chu-han-cua-duc-vua-tran-nhan-tong-1258-1308-tim-hieu-tu-tuong-thien-cua-phai-truc-lam-yen-tu "Từ hai bài phú Nôm..."]</ref><ref>[http://khoavanhoc-ngonngu.edu.vn/home/index.php?option=com_content&view=article&id=300%3Atim-hiu-gia-tr-c-trn-lc-o-phu-ca-trn-nhan-tong-&catid=63%3Avn-hc-vit-nam&Itemid=106&lang=vi Tìm hiểu giá trị "Cư trần lạc đạo Phú" của Trần Nhân Tông"]</ref>
[[Nhà Trần]] cũng để lại một số tác phẩm chữ Nôm như mấy bài [[phú]] của vua [[Trần Nhân Tông]]: "[[Cư trần lạc đạo phú]]" (居塵樂道賦) và "Đắc thú lâm tuyền thành đạo ca" (得趣林泉成道歌).<ref name="Từ hai bài phú Nôm...">[http://vanhoanghean.com.vn/goc-nhin-van-hoa3/nh%E1%BB%AFng-g%C3%B3c-nh%C3%ACn-v%C4%83n-h%C3%B3a/tu-hai-bai-phu-nom-va-mot-so-bai-tho-chu-han-cua-duc-vua-tran-nhan-tong-1258-1308-tim-hieu-tu-tuong-thien-cua-phai-truc-lam-yen-tu "Từ hai bài phú Nôm..."]</ref><ref>[http://khoavanhoc-ngonngu.edu.vn/home/index.php?option=com_content&view=article&id=300%3Atim-hiu-gia-tr-c-trn-lc-o-phu-ca-trn-nhan-tong-&catid=63%3Avn-hc-vit-nam&Itemid=106&lang=vi Tìm hiểu giá trị "Cư trần lạc đạo Phú" của Trần Nhân Tông"]</ref>