Nam Định (thành phố)

Đối với các định nghĩa khác, xem Nam Định (định hướng).

板㑄:Thành phố trực thuộc tỉnh (Việt Nam) Thành phố Nam Định là thành phố trực thuộc tỉnh và là tỉnh lỵ của tỉnh Nam Định. Nằm ở phía nam của đồng bằng sông Hồng, Nam Định đã sớm trở thành một trung tâm văn hoá và tôn giáo ngay từ những thời kỳ đầu thế kỷ XIII trong lịch sử Việt Nam. Năm 1262, nhà Trần cho xây dựng phủ Thiên Trường, đặt dấu mốc đầu tiên cho một đô thị Nam Định sau này. Trong suốt thời kỳ lịch sử từ Thiên Trường cho đến Nam Định ngày nay, trải qua các triều đại Trần, Hồ, Lê, Mạc, Tây Sơn, Nguyễn vùng đất này đã nhiều lần đổi tên như Thiên Trường, Vị Hoàng, Sơn Nam, Thành Nam rồi Nam Định. Danh xưng Nam Định chính thức có từ năm 1831, dưới thời vua Minh Mạng. Năm 1921, người Pháp đã phá Thành Nam quy hoạch lại và thành lập thành phố Nam Định.

Trải qua hai cuộc kháng chiến, vai trò của thành phố Nam Định lại có thêm những lần thay đổi và ngày nay trở thành thành phố trực thuộc tỉnh Nam Định, đã được thủ tướng Chính phủ ký quyết định công nhận là đô thị loại I ngày 28/11/2011. Trước đó, ngày 22/11/2011 thành phố Nam Định cũng đã được thủ tướng Chính phủ ký quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch xây dựng thành phố Nam Định thành trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và xã hội của tỉnh Nam Định và của vùng Nam đồng bằng sông Hồng; đây cũng là một thành phố của vùng duyên hải Bắc Bộ.

Theo Quyết định, phạm vi điều chỉnh Quy hoạch chung bao gồm toàn bộ ranh giới hành chính thành phố Nam Định hiện hữu; huyện Mỹ Lộc; 3 xã của huyện Vụ Bản gồm Đại An, Thành Lợi và Tân Thành; 5 xã của huyện Nam Trực gồm Nam Mỹ, Nam Toàn, Hồng Quang, Điền Xá và Nghĩa An. Tổng diện tích nghiên cứu khoảng 18.445ha. Điều chỉnh Quy hoạch, đến năm 2015 dân số toàn thành phố khoảng 480.000 người và tăng lên 570.000 người vào năm 2025.

Địa lý

Vị trí

Thành phố Nam Định nằm ở phía bắc của tỉnh Nam Định. Phía bắc, đông bắc giáp tỉnh Thái Bình, phía tây bắc giáp huyện Mỹ Lộc, phía tây nam giáp huyện Vụ Bản, phía đông nam giáp huyện Nam Trực.

Thành phố Nam Định cách Thủ đô Hà Nội 90 km về phía đông nam, cách thành phố Thái Bình - Tỉnh Thái Bình 18 km và cách thành phố Cảng Hải Phòng 90 km về phía đông bắc, cách thành phố Ninh Bình - tỉnh Ninh Bình 28 km về phía tây nam.

Địa hình

Thành phố Nam Định tương đối bằng phẳng, trên địa bàn thành phố không có ngọn núi nào. Thành phố có hai con sông lớn chảy qua là sông Hồng và sông Nam Định. Trong đó sông Nam Định (sông Đào) nối từ sông Hồng chảy qua giữa lòng thành phố đến sông Đáy làm cho thành phố là một trong những nút giao thông quan trọng về đường thuỷ cũng như có vị trí quan trọng trong việc phát triển thành phố trong tương lai. Như vậy thực ra Nam Định cũng là một thành phố ở ngã ba sông.

Giao thông

Giao thông qua thành phố Nam Định dày đặc và thuận tiện: quốc lộ 10 từ Hải Phòng, Thái Bình đi Ninh Bình chạy qua và Quốc lộ 21A nối Nam Định với Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh, quốc lộ 38B từ Hải Dương, Hưng Yên, Hà Nam xuống Nam Định, Ninh Bình. Quốc lộ 37 nối Hưng Yên với Nam Định, Thái Bình. Quốc lộ 21 đi Sơn Tây và các huyện Hải Hậu, Giao Thuỷ, Xuân Trường và bãi biển Quất Lâm, Đường cao tốc mới nối Phủ Lý với Nam Định. Tỉnh lộ 55 (TL490) đi Nghĩa Hưng và bãi biển Thịnh Long. Từ ngoài có 10 tuyến đường xuyên tâm đi đến thành phố. Thành phố Nam Định còn có tuyến đường sắt Bắc Nam chạy qua. Ga Nam Định là một trong những ga lớn trên tuyến đường sắt Bắc Nam, thuận tiện cho hành khách đi đến các thành phố lớn trong cả nước như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh. Thành phố Nam Định nằm bên hữu ngạn sông Hồng, thuận tiện cho giao thông đường thủy và thuộc tỉnh có 72 km bờ biển.

Các tuyến xe buýt công cộng

Có 8 tuyến xe buýt Nam Định và một số tuyến của Big C, Micom Plaza phục vụ khách trong tỉnh và các tỉnh lân cận là Hà Nam, Ninh Bình, Thái Bình.

Xe buýt Nam Định

Tuyến số 1: Tân Đệ - Quất Lâm.(Công ty CP vận tải ôtô Nam Định).

Tuyến số 2: Mỹ Lộc - Thịnh Long.

Tuyến số 3: Cầu vượt Lộc An - Rạng Đông, Nghĩa Hưng

Tuyến số 5: Cầu Đò Quan - KCN Châu Sơn(Hà Nam).

Tuyến số 6: Phà Tân Đệ - Lâm (thị trấn).

Tuyến số 7: Tp Nam Định - Trực Đại.

Tuyến số 8: Đường Văn Cao - Xuân Đài.

Tuyến số 10: Tân Đệ - Quất Lâm.(Công ty TNHH ôtô Đại Duy).

Xe buýt Big C

1. Xuân Trường - Big C Nam Định (Tuyến 1) Chiều đón đi: Bùi Chu (Xuân Trường) - Xuân Tiến - Trực Cát - Cổ Lễ - Ngã 3 Tân Giang - Cầu Khâm - Cầu Vòi - Ngã 3 Đường Mới - BX Đò Quan – Big C Nam Định. Chiều trả về: Big C Nam Định - BX Đò Quan - Ngã 3 Đường Mới - Cầu Vòi - Cầu Khâm - Ngã 3 Tân Giang - Cổ Lễ - Trực Cát - Xuân Tiến - Bùi Chu (Xuân Trường). Đón khách lúc 7h30,10h30,13h30,16h30,19h15 Trả khách lúc 9h00,12h20,15h,18h,20h45

2. Cầu Bo (TP Thái Bình) – Big C Nam Định (Tuyến 2) Chiều đón đi: Cầu Bo (TP Thái Bình) - Ngã 3 Tiền Hải – Ngã 3 Thành phố - Khu CN Phúc Khánh - TT Vũ Thư - Ngã 3 Chánh - Tân Đệ Thái Bình - Cầu Tân Đệ - Ngã 3 Phù Nghĩa – Cầu Đá - Ngã 3 Đền Trần - Big C Nam Định. Chiều trả về: Big C Nam Định - Ngã 3 Đền Trần - Cầu Đá - Ngã 3 Phù Nghĩa - Cầu Tân Đệ - Tân Đệ Thái Bình - Ngã 3 Chánh - TT Vũ Thư - Khu CN Phúc Khánh – Ngã 3 Thành phố - Ngã 3 Tiền Hải - Cầu Bo (TP Thái Bình). Đón khách lúc 7h30,9h35,11h35,13h35,15h35,17h35,19h35 Trả khách lúc 8h30,10h35,12h55,14h35,16h35,18h35,20h35

3. Thành phố Ninh Bình – Big C Nam Định (Tuyến 3) Chiều đón đi: Bến xe Ninh Bình - Non Nước - Yên Quang – Cát Gôi - Liên Minh - Vĩnh Hào - Ga Bình Xuyên - Trường CN Nam Định - Ngã 4 Vụ Bản - Ngã 4 Phạm Ngũ Lão - Big C Nam Định. Chiều trả về: Big C Nam Định - Ngã 4 Phạm Ngũ Lão - Ngã 4 Vụ Bản - Trường CN Nam Định - Ga Bình Xuyên - Vĩnh Hào - Liên Minh – Cát Gôi - Yên Quang - Non Nước - Bến xe Ninh Bình. Đón khách lúc 7h30,10h15,13h30,16h,18h45 Trả khách lúc 9h,11h50,14h45,17h15,20h30

4. Khu CN Châu Sơn (Hà Nam) – Big C Nam Định (Tuyến 4) Chiều đón đi: Khu CN Châu Sơn - Ngã 4 Lý Thái Tổ - BX Phủ Lý - Ngã 3 Lê Công Thanh - Bằng Khê - Liêm Cần - TTTM Bình Lục - Ngã 3 Cầu Họ - Ngã 3 Bảo Lộc - TT Mỹ Lộc - Ngã 3 Mỹ Hồng - Big C Nam Định. Chiều trả về: Big C Nam Định - Ngã 3 Mỹ Hồng - TT Mỹ Lộc - Ngã 3 Bảo Lộc - Ngã 3 Cầu Họ - TTTM Bình Lục - Liêm Cần- Bằng Khê - Ngã 3 Lê Công Thanh - BX Phủ Lý - Ngã 4 Lý Thái Tổ - Khu CN Châu Sơn. Đón khách lúc 7h30,10h15,13h30,16h,18h45 Trả khách lúc 9h,11h50,14h45,17h15,20h30.

Xe buýt Micom Plaza

TUYẾN SỐ 01: MICOM PLAZA NAM ĐỊNH – TT. NGÔ ĐỒNG

Ngô Đồng, Giao Thuỷ – Tượng đài Trường Chinh – KCN Xuân Tiến – Xuân Kiên – Cống Trà Thượng – Lạc Quần – Cổ Lễ – Nam Tân – Cầu Đò quan – Micom Plaza Nam Định. Giờ đón khách (xuất phát từ TT Ngô Đồng): 7h30, 13h45. Giờ trả khách (xuất phát từ Micom Plaza): 10h45, 16h30.

TUYẾN SỐ 02: MICOM PLAZA NAM ĐỊNH – TT. CỒN

Cồn (thị trấn) – Yên Định, Hải Hậu – Xuân Ninh – Lạc Quần – Cổ Lễ – Nam Tân – Cầu Đò Quan – Trần Hưng Đạo – Đường Trường Chinh – Micom Plaza Nam Định. Giờ đón khách (xuất phát từ TT. Cồn): 7h30, 13h45. Giờ trả khách (xuất phát từ Micom Plaza): 10h45, 16h30.

TUYẾN SỐ 03: MICOM PLAZA NAM ĐỊNH – TP. THÁI BÌNH

Cầu Bo (cũ) – TP. Thái Bình – TT. Vũ Thư – Cầu Tân Đệ - Micom Plaza Nam Định. Giờ đón khách (xuất phát từ Cầu Bo (cũ)): 7h20, 9h50, 13h30. Giờ trả khách (xuất phát từ Micom Plaza): 8h50, 12h00, 16h30.

TUYẾN SỐ 04: MICOM PLAZA NAM ĐỊNH – NINH BÌNH

BV tỉnh Ninh Bình – Chợ Rồng – Cầu Non Nước – Yên Quang – Gôi – Liên Minh – Vĩnh Hào – Ga Trình Xuyên – Trường CĐCN NĐ – Ngã 4 Vụ Bản – Ngã 4 Phạm Ngũ Lão – Micom Plaza Nam Định. Giờ đón khách (xuất phát từ BV tỉnh Ninh Bình): 7h30, 13h45. Giờ trả khách (xuất phát từ Micom Plaza): 10h45, 16h30.

TUYẾN SỐ 05: MICOM PLAZA NAM ĐỊNH – NGHĨA HƯNG

Cầu Quần Liêu – Cầu Phao Ninh Cường – Liễu Đề - Tam Thôn – TT Nam Giang – BX Đò Quan – Đường Trần Hưng Đạo – Đường Trường Chinh – Micom Plaza Nam Định. Giờ đón khách (xuất phát từ cầu Quần Liêu): 7h30, 13h45. Giờ trả khách (xuất phát từ Micom Plaza): 10h45, 16h30

Lịch sử

Đây là thành phố lâu đời có lịch sử 750 năm. Ngay từ thời Nhà Trần đã xây dựng Nam Định thành phủ Thiên Trường dọc bờ hữu sông Hồng, có 7 phường phố. Năm 1262, Trần Thánh Tông đổi hương Tức Mặc (quê gốc của nhà Trần) thành phủ Thiên Trường, sau đó phủ được nâng thành lộ. Năm Quang Thuận thứ 7 (1466), nhà Lê gọi là thừa tuyên Thiên Trường. Năm 1469 dưới thời vua Lê Thánh Tông, lần đầu tiên có bản đồ Đại Việt, Thiên Trường được đổi làm thừa tuyên Sơn Nam. Năm 1741, Thiên Trường là một phủ lộ thuộc Sơn Nam Hạ, bao gồm 4 huyện Nam Chân (Nam Trực), Giao Thủy, Mỹ Lộc, Thượng Nguyên. Năm 1831, là một phủ thuộc tỉnh Nam Định. Ngày nay là các huyện Giao Thuỷ, Xuân Trường, Nam Trực, Trực Ninh, Mỹ Lộc đều thuộc tỉnh Nam Định.

Dưới thời Nguyễn, Nam Định là một thành phố lớn cùng với Hà Nội và Huế. Thời đó Nam Định còn có trường thi Hương, thi Hội, có cả Văn Miếu như Hà Nội.

Nam Định được công nhận là thành phố dưới thời Pháp thuộc ngày 17 tháng 10 năm 1921, đã gần 100 năm, còn sớm hơn cả Vinh, Mỹ Tho, Quy Nhơn, Cần Thơ, hay thậm chí là Huế (1929). Về quy mô dân số nội thành so với các thành phố ở miền Bắc chỉ đứng sau Hà Nội và Hải Phòng (đã có hơn 300.000 dân, mật độ dân số đạt 17.221 người/km2 vào năm 2011). Từng có liên hiệp nhà máy dệt lớn nhất Đông Dương nên Nam Định còn được gọi là "Thành phố Dệt". Đây là thành phố có nhiều tên gọi chính và văn học: Thiên Trường, Vị Hoàng, Sơn Nam Hạ, Thành Nam, Non Côi sông Vị, thành phố Hoa Gạo, thành phố Dệt, thành phố lụa và thép (theo cách gọi của các nhà văn Ba Lan thời kỳ chiến tranh Việt Nam), thành phố bên sông Đào, Nam Định... Điểm khác biệt của Nam Định so với một số đô thị trực thuộc tỉnh khác đó là cùng với Hà Nội và Hải Phòng, Nam Định là một trong số ít thành phố ở miền Bắc còn giữ lại được ít nhiều nét kiến trúc thời Pháp thuộc, có quán hoa, nhà Kèn, nhà thờ Lớn, các khu phố cổ từ thế kỷ 18-19, trong khi các tỉnh lỵ khác hầu hết được xây dựng và quy hoạch mới lại sau chiến tranh.^[勤引源] Thành phố cũng từng có một cộng đồng Hoa kiều khá đông đảo vào giữa thế kỷ 19 chủ yếu đến từ tỉnh Phúc Kiến, đến nay con cháu họ vẫn sinh sống ở khu vực phố cổ: Hoàng Văn Thụ (Phố Khách), Lê Hồng Phong (Cửa Đông), Hai Bà Trưng (Hàng Màn, Hàng Rượu), Hàng Sắt, Bến Ngự, Bắc Ninh, Hàng Cau, Hàng Đồng, Hàng Đường...

Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Chủ tịch chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa quy định trong Sắc lệnh số 77 ngày 21 tháng 12 năm 1945, Nam Định là thành phố đặt dưới quyền cấp kỳ (Bắc Bộ). Từ năm 1945 đến năm 1956, Nam Định là thành phố trực thuộc Trung ương.

Ngày 3 tháng 9 năm 1957, sáp nhập thành phố Nam Định vào tỉnh Nam Định, là tỉnh lỵ tỉnh Nam Định.

Ngày 8 tháng 8 năm 1964, chuyển 5 xã: Lộc An, Lộc Hạ, Lộc Hòa, Lộc Vượng, Mỹ Xá về huyện Mỹ Lộc quản lý.

Năm 1965, hai tỉnh Hà Nam và Nam Định sáp nhập thành tỉnh Nam Hà, thành phố Nam Định là tỉnh lỵ tỉnh Nam Hà.

Ngày 13 tháng 6 năm 1967, Hội đồng Chính phủ ra Quyết định số 76/CP về việc sáp nhập toàn bộ huyện Mỹ Lộc vào thành phố Nam Định.

Năm 1975, hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình sáp nhập thành tỉnh Hà Nam Ninh, thành phố là tỉnh lỵ tỉnh Hà Nam Ninh, gồm 10 phường: Cửa Bắc, Năng Tĩnh, Nguyễn Du, Phan Đình Phùng, Quang Trung, Trần Đăng Ninh, Trần Hưng Đạo, Trần Tế Xương, Trường Thi, Vị Xuyên và 15 xã: Lộc An, Lộc Hạ, Lộc Hòa, Lộc Vượng, Mỹ Hòa, Mỹ Hưng, Mỹ Phúc, Mỹ Tân, Mỹ Thắng, Mỹ Thành, Mỹ Thịnh, Mỹ Thuận, Mỹ Tiến, Mỹ Trung, Mỹ Xá.

Ngày 27 tháng 4 năm 1977, sáp nhập 9 xã: Mỹ Thịnh, Mỹ Thuận, Mỹ Tiến, Mỹ Thành, Mỹ Hà, Mỹ Thắng, Mỹ Phúc, Mỹ Hưng, Mỹ Trung vào huyện Bình Lục.

Ngày 12 tháng 1 năm 1984, sáp nhập 2 xã Mỹ Trung và Mỹ Phúc thuộc huyện Bình Lục vào thành phố Nam Định.

Ngày 23 tháng 4 năm 1985, chia phường Trường Thi thành 2 phường: Trường Thi và Văn Miếu; chia phường Năng Tĩnh thành 2 phường: Năng Tĩnh và Ngô Quyền; chia phường Cửa Bắc thành 2 phường: Cửa Bắc và Bà Triệu; chia phường Vị Xuyên thành 2 phường: Vị Xuyên và Vị Hoàng; chia phường Trần Tế Xương thành 2 phường: Trần Tế Xương và Hạ Long.

Những năm 1991-1996, trở lại là tỉnh lỵ tỉnh Nam Hà.

Từ ngày 6 tháng 11 năm 1996, là tỉnh lỵ tỉnh Nam Định (chuyển 7 xã: Mỹ Thịnh, Mỹ Thuận, Mỹ Tiến, Mỹ Thành, Mỹ Hưng, Mỹ Hòa, Mỹ Thắng thuộc huyện Bình Lục của tỉnh Hà Nam về thành phố Nam Định quản lý).

Ngày 2 tháng 1 năm 1997, sáp nhập 2 xã Nam Phong và Nam Vân của huyện Nam Ninh (nay là 2 huyện Nam Trực và Trực Ninh) vào thành phố Nam Định.

Ngày 26 tháng 2 năm 1997, tách 11 xã: Mỹ Trung, Mỹ Hưng, Mỹ Hà, Mỹ Thắng, Mỹ Thịnh, Mỹ Tiến, Mỹ Thuận, Mỹ Thành, Mỹ Tân, Lộc Hòa để tái lập huyện Mỹ Lộc.

Ngày 6 tháng 9 năm 1997, chuyển xã Lộc Hòa của huyện Mỹ Lộc vào thành phố Nam Định.

Ngày 9 tháng 1 năm 2004, thành lập phường Lộc Vượng trên cơ sở 420,07 ha diện tích tự nhiên và 7.962 nhân khẩu của xã Lộc Vượng; thành lập phường Lộc Hạ trên cơ sở 349,50 ha diện tích tự nhiên và 6.931 nhân khẩu của xã Lộc Hạ; thành lập phường Thống Nhất trên cơ sở 36,53 ha diện tích tự nhiên và 1.200 nhân khẩu còn lại của xã Lộc Vượng; 0,60 ha diện tích tự nhiên và 221 nhân khẩu còn lại của xã Lộc Hạ; 13,70 ha diện tích tự nhiên và 1.464 nhân khẩu của phường Quang Trung; 18 ha diện tích tự nhiên và 4.193 nhân khẩu của phường Vị Hoàng; thành lập phường Cửa Nam trên cơ sở 127,60 ha diện tích tự nhiên và 4.828 nhân khẩu của xã Nam Phong; 50 ha diện tích tự nhiên và 1.300 nhân khẩu của xã Nam Vân; thành lập phường Trần Quang Khải trên cơ sở 90,60 ha diện tích tự nhiên và 8.489 nhân khẩu của phường Năng Tĩnh.

Ngày 29 tháng 9 năm 1998, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 183/1998/QĐ-TTG công nhận thành phố Nam Định là đô thị loại 2.

Ngày 28 tháng 11 năm 2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 2106/QĐ-TTG công nhận thành phố Nam Định là đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh Nam Định.

Hành chính

Thành phố Nam Định năm 2011 có 20 phường: Bà Triệu, Cửa Bắc, Cửa Nam, Hạ Long, Lộc Hà, Lộc Vượng, Năng Tĩnh, Ngô Quyền, Nguyễn Du, Phan Đình Phùng, Quang Trung, Thống Nhất, Trần Đăng Ninh, Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khải, Trần Tế Xương, Trường Thi, Văn Miếu, Vị Hoàng, Vị Xuyên và 5 xã: Lộc An, Lộc Hòa, Mỹ Xá, Nam Phong, Nam Vân.

Đặc điểm và kiến trúc

䀡添：Hành cung Thiên Trường、Đền Trần (Nam Định)、Chùa Phổ Minh、Phố cổ Thành Nam、Thành Nam Định、吧Cột cờ Nam Định

Các phố lớn của Nam Định là Trần Hưng Đạo, Trần Phú, Trường Chinh,Giải Phóng, Lê Hồng Phong, Điện Biên, Hàng Tiện, Nguyễn Du, Đông A, Hùng Vương, Nguyễn Công Trứ, Phù Nghĩa. Tượng đài Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn được đặt trước Nhà hát 3/2, bên bờ hồ Vị Xuyên của Thành phố. Cột cờ Thành Nam là một trong 3 cột cờ ở Việt Nam, mặt chính quay ra phố Tô Hiệu, mặt sau là đường Cột Cờ, được xây dựng từ thời Nguyễn vào năm 1833, đã được xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia năm 1962.

Gắn liền với lịch sử phát triển của Nam Định, cầu Đò Quan là một trong những điểm giao thông quan trọng nối hai bờ sông Đào. Bến Đò Quan xưa đã từng là hải cảng lớn của xứ bắc (trước khi người Pháp xây dựng cảng Hải Phòng). Tàu của hãng Bạch Thái Bưởi chạy nhiều từ Nam Định đi khắp miền Bắc: Hà Nội, Hải Phòng, Vinh,... và cả Sài Gòn. Hiện nay thay cho bến Đò Quan ngày xưa cây Cầu Đò Quan nối đôi bờ sông Đào. Gần cầu Đò Quan còn có cầu Nam Định to lớn trên đường vành đai S2 (nay là đường Lê Đức Thọ).Nối liền với Thái Bình bằng cầu Tân Đệ qua sông Hồng.

Thành phố Nam Định có sự giao thoa giữa kiến trúc cổ điển Việt Nam, kiến trúc nhà liền kề mặt phố của đô thị cổ, kiến trúc Trung Hoa, kiến trúc phương Tây và kiến trúc hiện đại. Có thể chia thành phố Nam Định ngày nay thành ba khu vực: khu phố cổ, khu phố Pháp và các khu mới quy hoạch (Hòa Vượng, Hòa Xá, Cửa Nam, Thống Nhất, Mỹ Trung, khu TĐC Trầm Cá, khu TĐC Đồng Quýt, khu TĐC Phúc Trọng - Bãi Viên...).

Khu phố cổ

Phố cổ Thành Nam hiện nay. Ảnh chụp đường Hoàng Văn Thụ.

Thành phố có 40 phố cổ mang tên "Hàng" như Hàng Sắt, Hàng Đồng, Hàng Cau, Hàng Rượu, Hàng Thao, Hàng Mâm, Hàng Bát...

Thành phố Nam Định chủ yếu nằm ở phía bắc sông Đào (còn gọi là sông Nam Định).Nam Định là thành phố cổ thứ hai chỉ sau Hà Nội, có lịch sử xây dựng trước cả Phố Hiến và Hội An, nay đã hơn 750 tuổi. Nếu như Hà Nội xưa có 36 phố phường thì TP Nam Định cũng có 40 phố cổ. Những con phố nhỏ nằm ven bờ sông Đào mang dáng vẻ riêng gắn liền với hơn 750 năm phát triển của Thành Nam. Những phố cổ của Nam Định cũng như Hà Nội là các phố nghề như: Hàng Vàng, Hàng Bát, Hàng Kẹo, Hàng Mâm, Hàng Tiện, Hàng Nâu,Hàng Thao, Hàng Ghế,Hàng Sắt, Hàng Đồng, Hàng Vải Màn, Hàng Rượu, Hàng Sũ v.v... Hiện nay, một số phố không còn giữ lại được tên cổ như ở Hà Nội, và cũng không còn buôn bán những mặt hàng truyền thống tuy nhiên nó vẫn còn phần nào giữ được dáng vẻ cổ kính của nó. Hiện tại ở TP Nam Định còn một số phố mang tên gọi cổ là Hàng Tiện, Hàng Cấp, Hàng Cau, Hàng Thao, Hàng Đồng, Hàng Sắt, Bến Thóc, Bến Ngự, Cửa Trường, Tràng Thi... còn lại phần lớn đã được đổi tên thành Hai Bà Trưng, Hoàng Văn Thụ, Bắc Ninh... Thành phố đang phát triển mạnh lên phía bắc sông Vĩnh Giang và phía nam sông Đào.

Khu phố Pháp

Từ sau khi thành lập chính phủ Đông Dương năm 1890, người Pháp ở Nam Định đã tách lãnh thổ hành chính thành phố Nam Định ra khỏi huyện Mỹ Lộc, tổ chức thành 12 phố rồi đặt lại tên cho các đường phố.

Năm 1921, Pháp lập ra Thành phố Nam Định, quy hoạch thành 10 khu phố với 40 phố. Khi ấy, Pháp đã lập thêm phố mới sau khi bạt thành lấp hào như:

• Avenue Clémenceau (nay là Trần Phú)
• Boulevard Galliéni (nay là Hoàng Hoa Thám)
• Rue Francis Garnier (nay là Máy Tơ)
• Avenue Brière L lsle (nay là Trần Quốc Toản)
• Boulevard Paul Bert (nay là Trần Hưng Đạo)

Kiến trúc hiện đại

Ngày nay chính quyền và nhân dân Nam Định đang xây dựng nhiều dự án đó là: khu đô thị mới Hoà Vượng, khu đô thị mới Thống Nhất, khu đô thị mới Mỹ Trung, khu di tích văn hoá lịch sử Đền Trần, khách sạn năm sao Nam Cường Nacimex,đã nâng cấp công viên Vị Xuyên, Cung đường S2 nối tiếp 1/4 vòng tròn cùng cầu Tân Phong để hoàn thành đường vành đai hình tròn ôm gọn 50 km2 nội đô thành phố hiện nay và các khu đô thị mới....Một số công trình kiến trúc nổi bật thể hiện cho sự thay đổi của thành phố như:

• Toà nhà Cửa Đông Nam Định Plaza 12 tầng.

• Toà nhà Xổ số kiến thiết Nam Định 8 tầng.

• Toà nhà ngân hàng Agribank Nam Định 12 tầng.

• Toà nhà trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp 15 tầng.

• Khách sạn Nacimex 20 tầng

• Toà nhà Nam Hải Minh 9 tầng.

• Toà nhà Linh Long tower 10 tầng.

• Khách sạn Lakeside I 10 tầng.

• Khách sạn Lakeside II 13 tầng toạ lạc ngay cửa ngõ thành phố.

• Ngân hàng ACB 7 tầng.

• Cục thuế tỉnh mới 11 tầng.

• Toà nhà trung tâm khu ký túc xá Sinh Viên tập trung 12 tầng (đã từng là nơi ăn nghỉ cho các VĐV tại Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII - 2014).

• Khách sạn Luxury 10 tầng

• Trụ sở Công An Tỉnh mới 10 tầng.

• Toà nhà Đại học Điều Dưỡng 9 tầng.

• Toà nhà Công ty Điện Lực Nam Định 8 tầng.

• Khu bệnh viện Sài Gòn - Nam Định(1 toà nhà 11 tầng, 1 toà nhà 6 tầng).

• Bệnh viện nhi 9 tầng.

• Khách sạn Phú Mỹ 8 tầng

• Blog trung tâm thương mại khách sạn chung cư văn phòng Nam Định Tower (1 toà nhà 15 tầng, 1 toà nhà 20 tầng, 1 toà nhà 25 tầng).

Văn hóa

Văn hoá

TP. Nam Định có những nét riêng như những con phố nhỏ vào mùa hoa gạo, món ăn đặc sản địa phương hay tiếng còi tầm của nhà máy dệt. Cùng với các con phố cổ, hoa gạo được coi là loài cây đặc trưng của đất và người Nam Định. Khi nhắc đến thành phố Nam Định là nhắc tới những địa điểm văn hoá nổi bật như Hồ Vị Xuyên, ngã tư Cửa Đông, Văn Miếu, đền Trần, phố hoa Nguyễn Du, cửa hàng hoa Cửa Đông... tất cả đã tạo cho Thành Nam một dáng vẻ quyến rũ vào tháng ba.

Đặc sản

Nam Định cũng được biết đến với phở Nam Định. Ngoài ra có các món đặc sản được sản xuất từ Thành Nam như: bánh gai bà Thi, chuối Ngự, kẹo Sìu Châu, bánh mì Ba Lan, bánh đậu xanh, bánh nhãn, bánh cuốn làng Kênh, canh cá rô, xôi xíu, bánh xíu páo, bánh gối, xửi cảo, bánh xu kem...

Du lịch

Địa điểm vui chơi, giải trí và du lịch

Khu di tích lịch sử văn hoá Trần, Bảo tàng tỉnh, cột cờ Nam Định, nhà số 7 phố Bến Ngự, khu chỉ huy sở nhà máy Dệt, bảo tàng nhà máy Dệt Nam Định, cửa hàng ăn uống dưới hầm, cửa hàng cắt tóc dưới hầm, tượng Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đặt trước Nhà hát 3/2, khu tưởng niệm đồng chí Lê Đức Thọ (xã Nam Vân - tp Nam Định). Công viên Vị Xuyên, công viên văn hoá Tức Mặc, công viên hồ Hàng Nan, hồ An Trạch, hồ Năng Tĩnh, hồ Đình Ông, công viên hồ Vị Hoàng.Khu phố cổ,vườn Hoa Điện Biên,quảng trường Hoà Bình,rạp chiếu phim Tháng 8, rạp Sinh Viên, rạp Kim Đồng, rạp Bình Minh, nhà hát Chèo Nam Định. Khu trung tâm phật giáo Trúc Lâm - Thiên Trường...

Lễ hội tiêu biểu

Lễ khai ấn đền Trần, lễ hội đền Trần-chùa Tháp...

Giáo dục và đào tạo

Nam Định đã giữ vững 20 năm liên tục là một trong những nơi dẫn đầu cả nước về chất lượng giáo dục, đào tạo.Thành phố Nam Định có nhiều trường đại học, cao đẳng của các bộ, ngành cấp trung ương và tỉnh Nam Định như:

• • Đại học Điều dưỡng Nam Định - Bộ Y tế
  • Đại học Sư phạm Kỹ thuật Nam Định - Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội
  • Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp - Bộ Công Thương
  • Đại học Lương Thế Vinh (Đại học ngoài công lập đầu tiên tại Nam Định)
  • Trường Cao đẳng nghề Kinh tế- Kỹ thuật Vinatex - Tập đoàn Dệt May Việt Nam - Bộ Công Thương.
  • Trường Cao đẳng xây dựng - Bộ Xây dựng
  • Trường Cao đẳng sư phạm Nam Định - UBND tỉnh Nam Định.
  • Trường Cao đẳng nghề Nam Định - UBND tỉnh Nam Định
• Về giáo dục phổ thông có các trường công lập:
  • Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong(chuyên tỉnh Nam Định)
  • Trường Trung học phổ thông Trần Hưng Đạo (trường chất lượng cao của thành phố)
  • Trường Trung học phổ thông Nguyễn Khuyến
  • Trường Trung học phổ thông Nguyễn Huệ
  • Trường Trung học phổ thông Ngô Quyền

• Các trường phổ thông dân lập:
  • Trường THPT DL Nguyễn Công Trứ
  • Trường THPT DL Trần Nhật Duật
  • Trường THPT DL Trần Quang Khải
  • Trường THPT DL Hoàng Diệu

• Và các trung tâm giáo dục thường xuyên:
  • Trung tâm GDTX Thành phố Nam Định
  • Trung tâm GDTX Nguyễn Hiền
  • Trung tâm GDTX Trần Phú

• Trong hệ thống giáo dục trung học cơ sở có các trường điểm:
  • Trường Trung học cơ sở Trần Đăng Ninh (trường năng khiếu thành phố cũ)
  • Trường Trung học cơ sở Phùng Chí Kiên
  • Trường Trung học cơ sở Hàn Thuyên
  • Trường Trung học cơ sở Quang Trung

Y tế

Trên địa bàn thành phố có rất nhiều cơ sở khám chữa bệnh nhà nước và tư nhân lớn như:

• • Bệnh viện đa khoa tỉnh Nam Định.
  • Bệnh viện Thành phố Nam Định.
  • Bệnh viện Y học cổ truyền
  • Bệnh viện Phụ Sản (Trung tâm kỹ thuật cao).
  • Bệnh viện Tâm thần.
  • Bệnh viện Lao và bệnh phổi.
  • Bệnh viện Nhi.
  • Bệnh viện Mắt.
  • Bệnh viện Điều dưỡng và phục hồi chức năng.
  • Bệnh viện Nội tiết Nam Định.
  • Bệnh viện đa khoa Sài Gòn - Nam Định.
  • Bệnh viện đa khoa Công An tỉnh Nam Định.
  • Phòng khám đa khoa Sông Hồng.
  • Phòng khám đa khoa Việt Mỹ.
  • Trung tâm da liễu.

Các ngành công nghiệp

Thành phố Nam Định có nhà máy Dệt Nam Định. Trong chiến tranh Việt Nam, nơi đây là một trong các mục tiêu tấn công của không quân Hoa Kỳ. Nam Định đã bắn rơi nhiều máy bay và bắt sống nhiều phi công Hoa Kỳ, nên đã được gọi là "Thành phố dệt anh hùng"

Hiện nay Nam Định được biết đến như là một khu trọng tâm phát triển chiến lược của ngành Dệt - May Việt Nam và công nghiệp điện tử, sản xuất hàng tiêu dùng, chế biến thực phẩm, đóng tàu... Với trên 20 doanh nghiệp dệt may đang hoạt động trên địa bàn, bạn có thể bắt gặp những doanh nghiệp có tiềm lực lớn và có thương hiệu đó là: Công ty TNHH Dệt Nam Định, Công ty CP may Sông Hồng, Công ty CP may Nam Định [1], Công ty TNHH Youngone (Hàn Quốc)...

Có hẳn một trường chuyên đào tạo lao động kỹ thuật cao cho ngành Dệt May là Trường Cao đẳng Nghề Công nghiệp Dệt May Nam Định với trang thiết bị hiện đại hàng đầu so với các trường đào tạo nghề Dệt May tại VN. Các khu cụm công nghiệp trên địa bàn thành phố: KCN Hoà Xá diện tích 300 ha, KCN Mỹ Trung 150 ha, cụm công nghiệp An Xá hoàn thành giai đoạn một là 52 ha, giai đoạn hai là 42 ha.Một số KCN sẽ được hình thành trong thời gian tới khi thành phố được mở rộng.

Tài chính ngân hàng

Trên địa bàn thành phố hiện nay có rất nhiều ngân hàng đang hoạt động, tạo điều kiện giao dịch thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân như những ngân hàng sau đây: Ngân hàng Á Châu ACB, ngân hàng Vietin Bank,BIDV,Techcom Bank, Vietcom Bank, ngân hàng quân đội MB, Agri Bank, VP Bank, Đông Á Bank, quỹ tín dụng nhân dân Thiên Trường...

Thương mại

Chợ

Vốn là một đô thị đã có từ lâu đời, thành phố Nam Định được biết đến như một đầu mối giao thương hàng hoá ở Bắc bộ. Trong quá trình lịch sử phát triển trên địa bàn thành phố Nam Định đã hình thành một hệ thống chợ đầy đủ và quy mô phục vụ cho phát triển thương mại ở nơi đây. Tiêu biểu nhất phải kể đến là chợ Rồng và chợ Mỹ Tho nằm ở trung tâm thành phố, cũng là hai chợ cấp 1 của tỉnh Nam Định.

• Chợ Rồng xưa từng là một trong những chợ lớn ở Bắc Kỳ (cùng với chợ Đồng Xuân - Hà Nội, chợ Sắt - Hải Phòng...). Chợ Rồng được xây dựng từ năm 1922 do kỹ sư người Pháp từng thiết kế tháp Eiffel và cầu Long Biên thiết kế. Năm 1991 chợ Rồng bị cháy lớn (trước đó từng bị ảnh hưởng của bom Mỹ) và bị hư hỏng nặng, phải phá bỏ hoàn toàn để xây dựng lại ngay trên nền xưa. Theo Quyết định số 012/2007/QĐ-BCT về việc quy hoạch tổng thể phát triển mạng lưới chợ Việt Nam, Chợ Rồng Nam Định có diện tích 10 000 m2.

• Chợ Mỹ Tho là một trung tâm buôn bán lớn của tỉnh Nam Định. Đây là chợ đầu mối chuyên doanh các mặt hàng thực phẩm, công nghệ phẩm và hàng tiêu dùng.

Ngoài ra trên địa bàn thành phố còn có các chợ đầu mối như: Chợ Nguyễn Trãi, chợ Phạm Ngũ Lão, chợ Lý Thường Kiệt; và các chợ dân sinh cấp 2: chợ Hoàng Ngân, chợ Cửa Trường, chợ Phù Long, chợ Đồng Tháp, chợ Năng Tĩnh, chợ Diên Hồng, chợ Văn Miếu, chợ Mỹ Trọng, chợ Kênh, chợ Năm Tầng, chợ Hạ Long, chợ Cầu Ốc, chợ Đò Quan, chợ Nam Vân, chợ Lộc An...

Trung tâm thương mại

Ngoài hệ thống chợ đã có từ lâu đời, trong phát triển theo hướng hiện đại, thành phố Nam Định đã quy hoạch và xây dựng các siêu thị, trung tâm thương mại đồng bộ đáp ứng nhu cầu mua sắm hiện đại của người dân. Có thể kể đến các siêu thị lớn như Micom Plaza, Big C, Happy Mart, Thành Nam, An Nam Plaza,Media Mart, Trần Anh,Cửa Đông Nam Định Plaza, Thế giới Di Động,FPT,Viettel,Vinaphone,Mobifone...Ngoài ra còn có các trung tâm thương mại đang nhanh chóng xây dựng hoàn thiện để phục vụ nhân dân như: Thiên Trường Plaza, TTTM Nam Định Tower.

Thể thao

Thành phố Nam Định là trung tâm thể thao lớn vùng Nam đồng bằng sông Hồng với cơ sở hạ tầng phục vụ cho thể thao khá quy mô và đồng bộ, đã từng được chọn là một trong những điểm thi đấu của SeaGames 22 với số môn thi đấu nhiều thứ 3 (sau Hà Nội và TP Hồ Chí Minh). Từ năm 1941 đội Cotonkin của Nam Định đã vô địch Đông Dương trong giải đầu tiên. Câu lạc bộ bóng đá Nam Định đã nhiều lần thi đấu thành công ở giải Vô địch quốc gia Việt Nam (V.league 1)một lần vô địch năm 1985. Sân vận động Thiên Trường từng được giới thể thao đánh giá cao về quy mô và vẻ đẹp thẩm mỹ chỉ đứng sau SVĐ quốc gia Mỹ Đình. Ngoài ra còn có nhà thi đấu Trần Quốc Toản, bể bơi Trần Khánh Dư, trường đào tạo VĐV, Trung tâm TDTT cấp vùng với nhà thi đấu đa năng 4000 chỗ ngồi và bể bơi có mái che với 1000 chỗ ngồi đạt tiêu chuẩn quốc tế.Nam Định cũng là nơi đăng cai chính, tổ chức nhiều môn thể thao nhất tại Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII - 2014.

Quy hoạch

Theo quy hoạch đến năm 2025, thành phố Nam Định sẽ phát triển đô thị ở phía Bắc sông Đào tới sông Vĩnh Giang, có một số khu đô thị chức năng đô thị, đan xen trong không gian đô thị sinh thái nông nghiệp phía Nam sông Đào, 2 bến xe phía bắc (bến xe Nam Định gần đường Nam Định - Phủ Lý) và phía nam (bến xe phía Nam gần ngã tư đường Lê Đức Thọ và TL55), các trung tâm văn hóa- thể thao - y tế; khu đô thị mới dệt may Nam Định tại khu nhà máy dệt cũ. Quy hoach các khu chức năng, đô thị , công nghiệp hai bên tuyến đường Nam Định - Phủ Lý. Xây dựng cảng sông Nam Định mới tại Sông Hồng...

Thành phố sẽ có 4 khu chức năng:

Khu trung tâm (khu phố cổ) là nơi đặt trung tâm chính trị, hành chính, văn hoá của tỉnh và thành phố.

Khu mở rộng về phía bắc sẽ xây dựng một số công trình có quy mô, tính chất vùng như: Công viên - văn hoá - du lịch Tức Mạc, làng cổ Tức Mạc, khu di tích lịch sử văn hoá đền Trần, chùa Tháp, trung tâm thể dục - thể thao vùng Nam đồng bằng sông Hồng tại khu đô thị mới Hoà Vượng, trung tâm hội nghị vùng tại khu đô thị mới Thống Nhất.

Khu các trường đại học-trung học chuyên nghiệp - nghiên cứu khoa học và các bệnh viện. Khu mở rộng về phía tây và tây nam được bố trí các khu công nghiệp tập trung, kho bãi, là đầu mối giao thông đường sắt, đường bộ.

Khu phát triển mở rộng về phía nam sông Đào sẽ cải tạo xây dựng các khu dân cư, làng xóm cũ thành một quần thể đô thị sinh thái, xây dựng các khu đô thị mới.Vùng đất phía Tây gần sông Đào dự phòng để phát triển công nghiệp.

Như vậy thành phố Nam Định sẽ có các công trình hạ tầng đô thị, kinh tế, xã hội đều được quy hoạch và xây dựng xứng đáng với tầm vóc trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học và xã hội vùng Nam đồng bằng sông Hồng.

Thành phố kết nghĩa

Trong nước: Thành phố Mỹ Tho.
Nước ngoài: Prato, Italy

Để thể hiện tình hữu nghị giữa hai thành phố, hai đất nước Ý - Việt.Nam Định đã đặt tên cho một công viên khang trang hiện đại tại cửa ngõ thành phố là "Công viên Prato".Ở thành phố Prato cũng có con đường mang tên Nam Định với 4 làn xe dài 1,8 km.

Thành phố Nam Định có tên đường Mỹ Tho (khu đô thị mới Thống Nhất), chợ Mỹ Tho và ở thành phố Mỹ Tho cũng có một ngôi trường mang tên trường THCS Nam Định.

Hình ảnh thành phố Nam Định

• Thap Pho Minh.jpg

  Tháp Phổ Minh

• Nhà thờ Khoái Đồng.jpg

  Nhà thờ Khoái Đồng

• 

  Quảng trường Nữ Vương Hoà Bình

• Bến Đò Quan về đêm.jpg

  Bến Đò Quan về đêm

Xem thêm

• Xe buýt nội tỉnh Nam Định
• Hành cung Thiên Trường
• Đền Trần (Nam Định)
• Chùa Phổ Minh
• Phố cổ Thành Nam
• Thành Nam Định
• Cột cờ Nam Định

Chú thích

• Cộng Đồng Giao Thủy Online