干支

干支 （𡨸國語：Can Chi；中: 干支 ^{(Can Chi)}/ Gānzhī）、對欺噲𨱽𣳔羅天干地支（𡨸國語：Thiên Can Địa Chi；中: 天干地支 ^{(Thiên Can Địa Chi)}/ Tiāngān dìzhī）咍十干十二支（𡨸國語：Thập Can Thập Nhị Chi；中: 十干十二支 ^{(Thập Can Thập Nhị Chi)}/ Shí gàn shí'èrzhī）、羅系統打數成週期得用在各渃𣎏𪤍文化亞東如：中國、越南、韓國、朝鮮、日本吧𠬠數國家恪。伮得押用𠇍組合週期𦒹𨒒(60)𥪝陰曆吶終底確定𠸛噲𧵑時間(𣈜、𣇞、𢆥、𣎃)共如𥪝占星學。𠊛些朱哴伮𣎏出處自時家商於中國。

干

意義

干得噲羅天干（㗂漢：天干；pinyin：tiāngān）咍十干（㗂漢：十干；pinyin：shígān）由𣎏棟𨒒（10）干恪膮。干共噲得配合𠇍陰陽吧五行。

名冊10干

數	干	𡨸國語	陰陽	行
1	甲	giáp	陽	木
2	乙	ất	陰	木
3	丙	bính	陽	火
4	丁	đinh	陰	火
5	戊	mậu	陽	土
6	己	kỷ	陰	土
7	庚	canh	陽	金
8	辛	tân	陰	金
9	壬	nh陰	陽	水
10	癸	quý	陰	水

支

意義

支咍地支（漢：地支；pinyin：「dì zhī」）咍十二支（漢：十二支、「shí èr zhī」）由𣎏棟十二（𨒒𠄩）支。低羅𨒒𠄩詞指12𡥵物𧵑黃道中國用如底指方向、𦊚務、𣈜、𣎃、𢆥吧𣇞𣈜𠸗（噲羅更𠍭對𣇞現代）。役連結各要素聯關𦤾局𤯨𡥵𠊛𠇍支羅𫇐普遍於區域東亞吧東南亞。

名冊12支

數	支	越	華	日	朝	黃道¹	向	務	𣎃陰曆	𣇞²
1	子	tý	zǐ	ne	자	chuột	0° (北)	冬	11 (冬至)	11𣇞𣈘- 1 𣇞𤏬
2	丑	sửu	chǒu	ushi	축	𤙭 (𤛠)	30°	冬	12	1 - 3𣇞𤏬
3	寅	dần	yín	tora	인	hổ	60°	春	1	3 - 5𣇞𤏬
4	卯	卯 (mèo/mão)	mǎo	u	묘	兔 (貓)	90° (東)	春	2 (春分)	5 - 7𣇞𤏬
5	辰	thìn	chén	tatsu	진	龍	120°	春	3	7 - 9𣇞𤏬
6	巳	tỵ	sì	mi	사	𧋻	150°	夏	4	9 - 11𣇞𤏬
7	午	ngọ	wǔ	uma	오	馭	180° (南)	夏	5 (夏至)	11𣇞𤏬 - 1𣇞朝
8	未	mùi	wèi	hitsuji	미	⿰羊芻 (羝)	210°	夏	6	1 - 3𣇞朝
9	申	thân	shēn	saru	신	𤠲	240°	秋	7	3 - 5𣇞朝
10	酉	dậu	yǒu	tori	유	鵸	270° (西)	秋	8 (秋分)	5 - 7𣇞朝
11	戌	tuất	xū	inu	술	𤝹	300°	秋	9	7 - 9𣇞晬
12	亥	hợi	hài	i	해	𤞼	330°	冬	10	9 - 11𣇞晬

Giờ Âm Lịch - Dương Lịch

Tương truyền ngày xưa có một người tên Đại Nhiêu đã lập ra Thập Can và Thập Nhị Chi để giúp người ta tính toán thời gian. Việc tính giờ cũng có liên quan đến tập tính của 12 loài vật:

• Tý (23-1 giờ): Lúc chuột đang hoạt động mạnh.
• Sửu (1-3 giờ): Lúc trâu chuẩn bị đi cày.
• Dần (3-5 giờ): Lúc hổ hung hãn nhất.
• Mão (5-7 giờ): Lúc trăng sáng nhất (mắt thỏ ngọc).
• Thìn (7-9 giờ): Lúc đàn rồng quây mưa (quần long hành vũ).
• Tỵ (9-11 giờ): Lúc rắn không hại người.
• Ngọ (11-13 giờ): Ngựa có dương tính cao nên được xếp vào giữa trưa.
• Mùi (13-15 giờ): Lúc cừu ăn cỏ không ảnh hưởng tới việc cây cỏ mọc lại.
• Thân (15-17 giờ): Lúc khỉ thích hú.
• Dậu (17-19 giờ): Lúc gà bắt đầu vào chuồng.
• Tuất (19-21 giờ): Lúc chó phải trông nhà.
• Hợi (21-23 giờ): Lúc lợn ngủ say nhất.

Kết hợp Can Chi

60 tổ hợp Can Chi

Người ta ghép một can với một chi để tạo thành tên gọi chính thức của những cái cần đặt tên (ngày, giờ, tháng, năm v.v...) bắt đầu từ can Giáp và chi Tý tạo ra Giáp Tý, sau đó đến can Ất và chi Sửu tạo ra Ất Sửu và cứ như vậy cho đến hết (Bính,..., Quý) và (Dần..., Hợi). Hết can (hoặc chi) cuối cùng thì nó tự động quay trở lại cho đến tổ hợp cuối cùng là Quý Hợi. Có tổng cộng 60 (bằng bội số chung nhỏ nhất của 10 và 12) tổ hợp khác nhau của 10 can và 12 chi. Một chi có thể ghép với năm can và một can là sáu chi. 60 tổ hợp can chi là:

1. Giáp Tý
2. Ất Sửu
3. Bính Dần
4. Đinh Mão
5. Mậu Thìn
6. Kỷ Tỵ
7. Canh Ngọ
8. Tân Mùi
9. Nhâm Thân
10. Quý Dậu
11. Giáp Tuất
12. Ất Hợi
13. Bính Tý
14. Đinh Sửu
15. Mậu Dần
16. Kỷ Mão
17. Canh Thìn
18. Tân Tỵ
19. Nhâm Ngọ
20. Quý Mùi
21. Giáp Thân
22. Ất Dậu
23. Bính Tuất
24. Đinh Hợi
25. Mậu Tý
26. Kỷ Sửu
27. Canh Dần
28. Tân Mão
29. Nhâm Thìn
30. Quý Tỵ
31. Giáp Ngọ
32. Ất Mùi
33. Bính Thân
34. Đinh Dậu
35. Mậu Tuất
36. Kỷ Hợi
37. Canh Tý
38. Tân Sửu
39. Nhâm Dần
40. Quý Mão
41. Giáp Thìn
42. Ất Tỵ
43. Bính Ngọ
44. Đinh Mùi
45. Mậu Thân
46. Kỷ Dậu
47. Canh Tuất
48. Tân Hợi
49. Nhâm Tý
50. Quý Sửu
51. Giáp Dần
52. Ất Mão
53. Bính Thìn
54. Đinh Tỵ
55. Mậu Ngọ
56. Kỷ Mùi
57. Canh Thân
58. Tân Dậu
59. Nhâm Tuất
60. Quý Hợi

Bảng "Chu kỳ 60 năm"

Bảng tra nhanh: Chu kỳ Can Chi 60 năm

	Giáp	Ất	Bính	Đinh	Mậu	Kỷ	Canh	Tân	Nhâm	Quý
Tý	01		13		25		37		49
Sửu		02		14		26		38		50
Dần	51		03		15		27		39
Mão		52		04		16		28		40
Thìn	41		53		05		17		29
Tỵ		42		54		06		18		30
Ngọ	31		43		55		07		19
Mùi		32		44		56		08		20
Thân	21		33		45		57		09
Dậu		22		34		46		58		10
Tuất	11		23		35		47		59
Hợi		12		24		36		48		60

Xem thêm

• Mười hai con giáp
• Chu kỳ 60 năm
• Lịch Trung Quốc
• Ngũ hành

Liên kết ngoài

• Can Chi trên từ điển bách khoa Việt Nam
• Cách đổi ngày dương lịch ra ngày Can Chi