傳翹

版『斷腸新聲』印𢆥1902吧『金雲翹新集』刻印𢆥1906。（Bản Đoạn trường tân thanh in năm 1902 và Kim Vân Kiều tân tập khắc in năm 1906.）

『斷腸新聲』（Đoạn trường tân thanh）、常得別𦤾貝丐𠸜單簡𱺵『傳翹』（Truyện Kiều）、𱺵𠬠傳詩𧵑大詩豪阮攸。低得䀡𱺵傳詩浽㗂一吧察𠓨行經典𥪝文學越南、作品得曰憑𡨸喃、蹺體六八、𠁟 3.254 句。
Đoạn trường tân thanh, thường được biết đến với cái tên đơn giản là Truyện Kiều, là một truyện thơ của đại thi hào Nguyễn Du. Đây được xem là truyện thơ nổi tiếng nhất và xét vào hàng kinh điển trong văn học Việt Nam, tác phẩm được viết bằng chữ Nôm, theo thể lục bát, gồm 3.254 câu.

環境𫥨𠁀 Hoàn cảnh ra đời

固說吶阮攸曰『傳翹』𢖖󠄁欺𠫾使中國（1814-1820）。吏固說吶翁曰𠓀欺𠫾使、固体𠓨曠𡳳時黎頭時西山。說𢖖󠄁󠄁得𡗉𠊛執認欣。𬆄𢖖󠄁󠄁欺𫥨𠁀、『傳翹』得𡗉坭刻印吧流行㢅𠸤。𠄩版印𠸗一現群𱺵版𧵑柳文堂（1871）吧版𧵑維明氏（1872）、調於時𤤰嗣德。
Có thuyết nói Nguyễn Du viết Truyện Kiều sau khi đi sứ Trung Quốc (1814-1820). Lại có thuyết nói ông viết trước khi đi sứ, có thể vào khoảng cuối thời Lê đầu thời Tây Sơn. Thuyết sau được nhiều người chấp nhận hơn. Ngay sau khi ra đời, Truyện Kiều được nhiều nơi khắc in và lưu hành rộng rãi. Hai bản in xưa nhất hiện còn là bản của Liễu Văn Đường (1871) và bản của Duy Minh Thị (1872), đều ở thời vua Tự Đức.

略傳 Lược truyện

作者𪲍論題 Tác giả nêu luận đề

阮攸𨑻說「才命相妒」（才吧命恄僥）𫜵論題捲傳。
Nguyễn Du đem thuyết "tài mệnh tương đố" (tài và mệnh ghét nhau) làm luận đề cuốn truyện.

𤾓𢆥𥪝𡎝𠊛些、𡨸才𡨸命𫩟𱺵恄僥。
Trăm năm trong cõi người ta, chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.

𱱇過𠬠局𣷭𣘛、仍條矓𧡊𣻕𤴬疸𢚸。
Trải qua một cuộc bể dâu, những điều trông thấy mà đau đớn lòng.

𨓐之彼嗇斯豐、𡗶青慣𢟔𦟐紅打慳。
Lạ gì bỉ sắc tư phong, trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.

姉㛪翠翹 Chị em Thuý Kiều

𠓨曠時𤤰明世宗、𥪝𠬠家庭員外𣱆王固𠀧𠊛𡥵𱺵翠翹（長女）、翠雲（次女）吧王觀（𡥵𤳆𠃝）。𠄩姉㛪翠翹吧翠雲時「每𠊛𠬠𨤔、𱑕分捖𱑕」、扔「𬧺皮才色」時翠翹「吏𱺵份欣」。
Vào khoảng thời vua Minh Thế Tông, trong một gia đình viên ngoại họ Vương có ba người con là Thuý Kiều (trưởng nữ), Thuý Vân (thứ nữ) và Vương Quan (con trai út). Hai chị em Thuý Kiều và Thuý Vân thì "mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười", nhưng "so bề tài sắc" thì Thuý Kiều "lại là phần hơn".

頭𢚸𠄩妸素娥、翠翹𱺵姊、㛪𱺵翠雲。
Đầu lòng hai ả tố nga, Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân.

梅骨格、雪精神。每𠊛𠬠𨤔、𱑕分捖𱑕。
Mai cốt cách, tuyết tinh thần. Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.

翹探墓淡仙 Kiều thăm mộ Đạm Tiên

𥪝𠬠吝𠫾掃墓𠓨節清明、欺𠫾過墓淡仙、𠬠「𡎜𡐙邊塘」、翹㐌哭傷吧空𠺌感𧡊愛礙朱𠬠「劫紅顏」、「浽名才色𠬠時」𦓡𣇞低「香𤌋咏腥」。呠𱺵𠬠𡥵𠊛𢀭情感吧精細𢧚翹拱㐌聯感𬧐身分𧵑𨉟吧𧵑仍𠊛婦女吶終。
Trong một lần đi tảo mộ vào tết Thanh minh, khi đi qua mộ Đạm Tiên, một "nấm đất bên đường", Kiều đã khóc thương và không khỏi cảm thấy ái ngại cho một "kiếp hồng nhan", "nổi danh tài sắc một thì" mà giờ đây "hương khói vắng tanh". Vốn là một con người giàu tình cảm và tinh tế nên Kiều cũng đã liên cảm tới thân phận của mình và của những người phụ nữ nói chung.

𤴬疸𠼷分彈婆、
Đau đớn thay phận đàn bà.

𠳒哴分薄拱𱺵𠳒終。
Lời rằng phận bạc cũng là lời chung.

金翹﨤攑 Kim Kiều gặp gỡ

拱𥪝𣈜𣋚妬、翹㐌﨤金重、𱺵𠬠𠊛「呠茹簪英」、𱺵伴同門貝王觀、自𱍿㐌「忱傷𥌈𢖵」娘。邊𧣲妬時金重拱𱺵𠊛「𠓨𥪝風雅、𫥨外毫華」。雖𣗓及吶貝僥𠬠𠳒扔𢖖󠄁局﨤攑尼時「情𥪝如㐌、𩈘外群㥋」。接𢖖󠄁吝﨤攑𧘇𱺵䋦相思。
Cũng trong ngày hôm đó, Kiều đã gặp Kim Trọng, là một người "vốn nhà trâm anh", là bạn đồng môn với Vương Quan, từ lâu đã "thầm thương trộm nhớ" nàng. Bên cạnh đó thì Kim Trọng cũng là người "vào trong phong nhã, ra ngoài hào hoa". Tuy chưa kịp nói với nhau một lời nhưng sau cuộc gặp gỡ này thì "tình trong như đã, mặt ngoài còn e". Tiếp sau lần gặp gỡ ấy là mối tương tư.

𠊛兜﨤攑𫜵之、
Người đâu gặp gỡ làm chi,

𤾓𢆥別固緣之咍空？
Trăm năm biết có duyên gì hay không?

金重爲相思翹𢧚㐌悁歇哿趣𢝙行𣈜、尋格轉𦤾於𧵆茹翹。𢖖󠄁妬𠇍旬𦝄時金重－翹㐌﨤僥、翹㐌認𠳒金重吧𣱆㐌𢭂𢷮𦁺紀物朱僥。𡗉吝金重拱㦖「越樔」扔翠翹𱺵𠬠𠊛銫稍吧別𡨺𨉟、姑㐌說服得金重䟻待𬧐𣈜𠄩𠊛結婚。
Kim Trọng vì tương tư Kiều nên đã quên hết cả thú vui hàng ngày, tìm cách chuyển đến ở gần nhà Kiều. Sau đó mấy tuần trăng thì Kim Trọng – Kiều đã gặp nhau, Kiều đã nhận lời Kim Trọng và họ đã trao đổi món kỉ vật cho nhau. Nhiều lần Kim Trọng cũng muốn "vượt rào" nhưng Thuý Kiều là một người sắc sảo và biết giữ mình, cô đã thuyết phục được Kim Trọng chờ đợi tới ngày hai người kết hôn.

㐌朱𠓨堛布荆、道從夫𥙩𡨸貞𫜵頭。
Đã cho vào bậc bố kinh, đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu.

𫥨㗰𨑗濮𥪝𣘛、時𡥵𠊛𧘇埃求𫜵之。
Ra tuồng trên bộc trong dâu, thì con người ấy ai cầu làm chi.

…

𫏚之柳押花奈、𡀳身𢖮徠搷培固欺！
Vội chi liễu ép hoa nài, còn thân ắt lại đền bồi có khi!

𧡊𠳒端正易𦖑、払𪨈添𢘝添爲𱑕分。
Thấy lời đoan chính dễ nghe, chàng càng thêm nể thêm vì mười phân.

翹𬥓身贖仛吧𢭂緣朱翠雲 Kiều bán thân chuộc cha và trao duyên cho Thuý Vân

災禍㐌突兀𨁲𦤾王家𥪝𣅶𠊛少女群當忖𥅞貝䋦情頭。僶𬥓絲㐌𥌦墫𠬠𥑂𨢇𠓨園茹翹耒誣冤朱王翁罪𧶭漏𨢇。𬆄立即、𡇐差衙衝𠓨、撩逆王翁吧王觀𬨠塵茹。𥪝環境淋漓悲怛如丕、翹𢝜沛𠫾𦤾決定𬥓𨉟抵贖仛吧㛪、扔娘空悁𠳒𭉑約貝金重𠓀欺払𧗱遼陽抵𠹾喪注。翠翹㐌𢘾𢚁翠雲𠊝𨉟㨋𠳒𭉑約貝金重。
Tai hoạ đã đột ngột ập đến Vương gia trong lúc người thiếu nữ còn đang thổn thức với mối tình đầu. Thằng bán tơ đã lén chôn một chai rượu vào vườn nhà Kiều rồi vu oan cho Vương ông tội buôn lậu rượu. Ngay lập tức, bọn sai nha xông vào, treo ngược Vương ông và Vương Quan lên trần nhà. Trong hoàn cảnh lâm li bi đát như vậy, Kiều đành phải đi đến quyết định bán mình để chuộc cha và em, nhưng nàng không quên lời hẹn ước với Kim Trọng trước khi chàng về Liêu Dương để chịu tang chú. Thuý Kiều đã nhờ cậy Thuý Vân thay mình trả lời hẹn ước với Kim Trọng.

𢚁㛪、㛪固𠹾𠳒。𱖗𬨠朱姉𥚄耒仕疎。
Cậy em, em có chịu lời. Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.

𢭂緣朱㛪歱、娘感𧡊㤕傷朱身分𧵑正𨉟。
Trao duyên cho em xong, nàng cảm thấy xót thương cho thân phận của chính mình.

分哰分薄如𪿙、㐌𢝜渃沚花㵢𢙲廊。
Phận sao phận bạc như vôi, đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.

喂金郎！咳金郎！催催妾㐌負払自低！
Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang! Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!

由𤴬傷過𢧚翠翹㐌𤴥𠫾𨑗𢬣𠊛親。
Do đau thương quá nên Thuý Kiều đã ngất đi trên tay người thân.

馬監生𧷸翹吧秀婆𨑻𫥨樓凝碧 Mã giám sinh mua Kiều và Tú bà đem ra lầu Ngưng Bích

馬監生呠𱺵「𠬠𠀲風情㐌慣」共貝秀婆𢲫行「𧶭粉𬥓香」、專𠫾𧷸𡛔於各坉𧗱樓青。𧡊翠翹如𱺵𠬠𦁺行𤯆、一決𧷸𧗱貝價400兩鐄、皮外馬監生宣布𱺵𥙩翹𧗱𫜵𱙡。扔𢖖󠄁欺𥙩𠫾事𥪝𤽸𧵑翹、「𡥵螉㐌𤍊塘𠫾𡓃𧗱」。𪝳迻翹𠓨樓青、於低娘㐌被秀婆扒沛接客。娘一決空𠹾、自刎憑刀扔空𣩂。秀婆恍惚卞假𫿒𤮾𢳆、勸翹平靜、哴悉哿只𱺵曉𡍚。婆吶裊翹感𧡊藝妓女𱺵藝辱若時催空沛𫜵𡛤、吧婆仕嫁𫯳朱抵𥙩吏 400 兩鐄。𢖖󠄁妬、秀婆讓步朱娘𫥨於樓凝碧。於坭尼、餒𢖵𠊛親㫻㫻挹膒𥪝、𢚸特別𱺵餒𢖵䋦情𧵑娘貝金重。
Mã giám sinh vốn là "một đứa phong tình đã quen" cùng với Tú Bà mở hàng "buôn phấn bán hương", chuyên đi mua gái ở các chốn về lầu xanh. Thấy Thuý Kiều như là một món hàng ngon, nhất quyết mua về với giá 400 lượng vàng, bề ngoài Mã giám sinh tuyên bố là lấy Kiều về làm vợ. Nhưng sau khi lấy đi sự trong trắng của Kiều, "con ong đã tỏ đường đi lối về". Hắn đưa Kiều vào lầu xanh, ở đây nàng đã bị Tú bà bắt phải tiếp khách. Nàng nhất quyết không chịu, tự vẫn bằng dao nhưng không chết. Tú bà hoảng hốt bèn giả vờ ngọt ngào, khuyên Kiều bình tĩnh, rằng tất cả chỉ là hiểu lầm. Bà nói nếu Kiều cảm thấy nghề kĩ nữ là nghề nhục nhã thì thôi không phải làm nữa, và bà sẽ gả chồng cho để lấy lại 400 lượng vàng. Sau đó, Tú bà nhượng bộ cho nàng ra ở lầu Ngưng Bích. Ở nơi này, nỗi nhớ người thân luôn luôn ấp ủ trong lòng, đặc biệt là nỗi nhớ mối tình của nàng với Kim Trọng.

想𠊛𨑜月盞同、信霜隴仍𣈙矓𣈕䟻。
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng, tin sương luống những rày trông mai chờ.

邊𡗶𧣳𣷭巴噅、𬌓𣘈淈𣳮包𣇞朱㗑。
Bên trời góc bể bơ vơ, tấm son gột rửa bao giờ cho phai.

㤕𠊛𢭸𨷯𣋚𣈕、橛濃𬪁冷仍埃妬𣇞？
Xót người tựa cửa hôm mai, quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?

𡑝萊隔𠇍𣌝𩄎、固欺㭲子㐌𣃣𠊛揞。
Sân Lai cách mấy nắng mưa, có khi gốc tử đã vừa người ôm.

吧餒𢞂𧵑𠊛少女得體現過仍句詩㩫貯𣹓感觸。
Và nỗi buồn của người thiếu nữ được thể hiện qua những câu thơ chất chứa đầy cảm xúc.

𢞂矓𨷯𣷭𣊿𣋚、船埃隰洸𦑃帆賒賒？
Buồn trông cửa bể chiều hôm, thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?

𢞂矓𦰟渃㵋沙、花㵢漫莫別𱺵𧗱兜？
Buồn trông ngọn nước mới sa, hoa trôi man mác biết là về đâu?

𢞂矓㘨𦹯𱟓𱟓、蹎𩄲𩈘𡐙𠬠𦭷青青。
Buồn trông nội cỏ rầu rầu, chân mây mặt đất một màu xanh xanh.

𢞂矓𩙍捲𩈘瀛、𩆢𩆢㗂㳥叫𨒺𧦕𱖗。
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh, ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.

餒傷𨉟 Nỗi thương mình

𤯩𠬠𨉟𡧲空間溟濛賒咏妬𢧚欺﨤楚卿、𠬠𡥚固「形容𦃀𱐟、襖巾𪶋揚」吧拱可「文𨤔」、姑如𠊛當𢯛𣩂濧𫼻得梮𦓡空群平靜認𫥨𠳒𬐸詰哨筩𧵑楚卿。
Sống một mình giữa không gian mênh mông xa vắng đó nên khi gặp Sở Khanh, một gã có "hình dong chải chuốt, áo khăn dịu dàng" và cũng khá "văn vẻ", cô như người đang sắp chết đuối vớ được cọc mà không còn bình tĩnh nhận ra lời lừa gạt sáo rỗng của Sở Khanh.

嘆喂！色渃香𡗶、惜朱兜唪落類𦤾低？
Than ôi! Sắc nước hương trời, tiếc cho đâu bỗng lạc loài đến đây?

翹𫏚傍信楚卿吧共楚卿遁脫𠺌樓凝碧。姑𱜢㘈𨉟㐌淶𠓨䋥由秀婆張𠻿抵𡨺姑吏永遠於樓青。𣗓及高𧼋賒𢒎時秀婆𦤾吧𣅶尼娘㵋𤑟本質𡥵𠊛楚卿。
Kiều vội vàng tin Sở Khanh và cùng Sở Khanh trốn thoát khỏi lầu Ngưng Bích. Cô nào ngờ mình đã rơi vào lưới do Tú bà giăng sẵn để giữ cô lại vĩnh viễn ở lầu xanh. Chưa kịp cao chạy xa bay thì Tú bà đến và lúc này nàng mới rõ bản chất con người Sở Khanh.

薄情、浽㗂樓青、𠬠𢬣墫別𠇍莄芙蓉！
Bạc tình, nổi tiếng lầu xanh, một tay chôn biết mấy cành phù dung!

被秀婆打、娘𢝜沛𠹾歸服、嚜朱體殼「𦤾風塵、拱風塵如埃」吧感𧡊㤕賒朱正本身𨉟。
Bị Tú bà đánh, nàng đành phải chịu quy phục, mặc cho thể xác "đến phong trần, cũng phong trần như ai" và cảm thấy xót xa cho chính bản thân mình.

欺醒𨢇、𣅶殘更、𪮞𨉟、𨉟吏傷𨉟㤕賒。
Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh, giật mình, mình lại thương mình xót xa.

各人物𥪝傳翹

• 王翁（義𱺵「翁𣱆王」）：仛𧵑王翠翹、王翠雲吧王觀。𥪝「金雲翹傳」咴𠬠吶翁𠸜𱺵王兩松、表字𱺵子貞仍𥪝婚書（文約結婚時𠸗）由王翠翹曰於咴𢆥時又記翁𠸜𱺵「王章」。家翁於北京。
• 王婆（Vương bà、固義𱺵「婆𣱆王」、噲蹺𣱆𧵑重）：𱙡𧵑王翁。咴𠬠𧵑「金雲翹傳」吶婆𣱆京仍𥪝婚書由王翠翹曰於咴𢆥又記婆𣱆何。
• 翠翹：𣱆𠸜低妬𱺵王翠翹。長女𧵑王翁、王婆、姉哿𧵑王翠雲吧王觀。欺翠翹𫜵女婢𥪝宦府得宦夫人噠朱𠸜𱺵花奴。欺翹𠓨於𥪝觀音各固道效𱺵濯泉。蹺「金云翹傳」時個𠸜濯泉𱺵由束生噠朱翠翹蹺要求𧵑宦姐。
• 翠雲：𣱆𠸜𪠗妬𱺵王翠雲。次女𧵑王翁、王婆、㛪𡛔𧵑王翠翹、姉𠄩𧵑王觀。
• 王觀：𡥵𤳆𠃝𧵑王翁、王婆、㛪𧵑王翠雲吧王翠翹。
• 淡仙：蹺「金雲翹傳」、淡仙固𣱆𠸜低妬𱺵劉淡仙。
• 金重：蹺「金雲翹傳」、金重固表字𱺵千里。
• 僶半絲
• 馬監生（義𱺵「監生𣱆馬」)：蹺「金雲翹傳」、馬監生固𣱆𠸜𪠗妬𱺵馬龜。
• 秀婆（固義𱺵「婆秀」）：蹺「金雲翹傳」、秀婆固𣱆𠸜低妬𱺵馬秀。
• 楚卿
• 束生（義𱺵「書生𣱆束」）、群得噲𱺵「撞束」、「束生員」、義𱺵「生員𣱆束」、「束郎」（義𱺵「幢束」）𥪝「傳翹」只得噲憑𣱆、空吶𠸜𱺵夷。蹺「金雲翹傳」束生固𣱆𠸜𪠗妬𱺵「束守」、表字𱺵其心。
• 宦姐（固義𱺵「姉宦」）：𱙡𧵑束生。𥪝「金雲翹傳」宦書得噲𱺵「宦小姐」（義𱺵「小姐𣱆宦）或「宦氏」（義𱺵「𣱆宦」）、「金雲翹傳」吧「傳翹」調空吶人物𠸜𱺵夷。
• 宦夫人：媄𧵑宦姐。
• 束翁（義𱺵「翁𣱆束」）：仛𧵑束生。
• 犬：蹺「金雲翹傳」、犬固𣱆𠸜𪠗妬𱺵宦犬。
• 鷹：蹺「金雲翹傳」、鷹固𠸜𪠗妬𱺵宦鷹。
• 覺緣：尼姑觀音閣。
• 薄婆（義𱺵「婆𣱆薄」)
• 薄幸
• 徐海
• 胡宗憲（Hồ Tôn Hiến）：𠸜𠊛尼蹺音漢越標準現代時沛讀𱺵「Hồ Tông Hiến」。

包𠁟內容 CC BY-SA 自排『Truyện Kiều』𨑗威其陛呧阿㗂越（各作者 | oldid: n/a）